فهرست مطالب

اقتصاد و برنامه ریزی شهری - سال دوم شماره 5 (بهار 1389)

نشریه اقتصاد و برنامه ریزی شهری
سال دوم شماره 5 (بهار 1389)

  • 100 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/06/25
  • تعداد عناوین: 12
|
  • یادداشت
    صفحه 4
  • بخش ویژه: تامین مالی طرح های توسعه شهری
  • دسترسی شهرداری تهران به بازارهای مالی و منابع استقراضی
    بهروز هادی زنوز صفحه 6
    در دنیای امروز دولت ها با درک محدودیت های تمرکز اداری، ارائه بسیاری از خدمات عمومی را از طریق عدم تمرکز به دولت های استانی و محلی واگذار کرده اند و یا در موارد ممکن در جهت خصوصی سازی و جلب سرمایه گذاری مستقیم بخش خصوصی به بخش خدمات شهری گام برمی دارند.
    در دوره بعد از انقلاب، در ایران تقاضا برای خدمات شهری به دلیل رشد سریع جمعیت شهرها، در مقیاس بی سابقه ای افزایش یافت، تقاضا برای خدمات شهری در آینده قابل پیش بینی به دلیل رشد جمعیت شهرها ولو با آهنگی کندتر از گذشته افزایش درآمد سرانه شهروندان و واگذاری وظایف بیشتر برعهده شهرداری ها انتظار می رود سیر صعودی بپیماید. همان طور که می دانیم، واگذاری وظایف دولت به شهرداری ها در ماده 136 قانون برنامه سوم و بند ب ماده 137 قانون برنامه چهارم پیش بینی شده بود، گرچه اجرای این سیاست در عمل با کندی همراه بود اما انتظار می رود نارسایی های تمرکز اداری، دولت را ناگزیر سازد که در این جهت گام های استوارتری بردارد.
    رشد سریع جمعیت شهری کشور همراه با واگذاری برخی از وظایف دولت به شهرداری ها، موجب افزایش شدید نیازهای مالی شهرداری ها خواهد شد، هر چند دولت وعده داده که همراه با واگذاری برخی از وظایف خود به شهرداری ها، بودجه مورد نیاز برای انجام این وظایف را پیش بینی نموده و به شهرداری ها اختصاص دهد، اما ناگفته پیداست که دولت مرکزی از حیث تامین منابع بودجه خود در مضیقه است و به دلیل محدودیت های مالی، در عمل نخواهد توانست در حد لازم منابع بخش عمومی را به هزینه های جاری و سرمایه ای شهرداری ها تخصیص دهد. شکاف رو به تزاید میان منابع درآمد و مخارج شهرداری ها هم اکنون نیز تعدادی از شهرداری های شهرهای کوچک و بزرگ کشور را در وضعیت دشواری قرار داده است، به همین دلیل انتظار نمی رود پرداخت های مالی دولت به شهرداری ها به تنهایی بتواند این شکاف مالی را پر کند. از این رو، روی آوردن شهرداری ها به بازارهای مالی به منظور تجهیز منابع مالی در آینده بیش از گذشته ضرورت داشته و اجتناب ناپذیر خواهد بود.
    در این مقاله، ابتدا به طور اجمالی اصول و مفاهیم رایج در بازارهای مالی تشریح شده، سپس سابقه و وضعیت موجود نهادهای مالی تخصصی و بسترهای قانونی استقراض شهرداری ها ارزیابی خواهد شد. در بخش سوم به عملکرد شهرداری تهران در زمینه استقراض از بازارهای مالی اشاره خواهد شد و نارسایی های وضع موجود بررسی می گردد. در بخش پایانی نیز به ارائه راهبردها و سیاست های مناسب در زمینه ایجاد بسترهای نهادی و قانونی لازم و هم چنین بهبود ارزش اعتباری شهرداری خواهیم پرداخت.
  • چشم انداز درآمدی طرح های جامع و تفصیلی شهر تهران(طرح تراز مالی)
    صفحه 26
    برنامه ریزی شهری در ایران در سال های اخیر با تمامی کاستی هایی که در فرایند اجرای برنامه ها وجود دارد، شکل گرفته و درحال حاضر کمتر شهری را می توان یافت که دارای طرح جامع یا تفصیلی نباشد؛ اما یکی از چالش های اساسی پیش روی همه این طرح ها را می توان ضعف در تامین منابع لازم جهت اجرای این طرح ها دانست. با اینکه در طرح های جامع عموما به بررسی ساختار مالی و توان مالی مدیریت شهری برای اجرای طرح پرداخته می شود، اما این مطالعات، پاسخگوی نیاز اطلاعاتی مدیران شهری نبوده و مدیریت شهری همواره با مساله کمبود منابع و در بسیاری از موارد کارآیی پایین در تخصیص منابع مواجه است. با توجه به این مسایل، تهیه برنامه های پشتیبان طرح های جامع که بتواند با اصلاح ساختار مالیه شهری در جهت مدیریت منابع لازم جهت اجرای طرح مذکور برآید، از الزامات تحقق پذیری طرح های توسعه شهری می باشد.
  • تامین مالی طرح های توسعه و پروژه های شهری با استفاده از روش مشارکت بخش خصوصی و عمومی
    سید مصطفی رسولی منش صفحه 36
    رشد سریع شهرنشینی و تلاش برای ایجاد کیفیت مطلوب تر برای زندگی در سراسر جهان علی الخصوص در کشور های در حال توسعه دغدغه های فراوانی را برای دولت ها به ویژه دولت های محلی ایجاد نموده است. افزایش جمعیت شهری پیامدهای گوناگونی را نظیر رشد سکونتگاه های غیررسمی و فقر شهری موجب شده و ضرورت ایجاد زیرساخت های شهری به منظور پاسخ دادن به برخی چالش های پیش رو و ایجاد زندگی بهتر برای شهروندان، بیش از پیش ملموس و قابل رویت است؛ اما ایجاد این زیرساخت ها نیازمند سرمایه فراوان می باشد که بعضا ده ها برابر توان موجود در بخش عمومی است، از این رو یافتن شیوه های نوین مالی به منظور پاسخ به نیاز های زندگی شهری، کلیدی و حیاتی به شمار می رود.
    مشارکت بخش خصوصی و عمومی روشی است که در طول دو دهه گذشته در بخش های مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته و به واسطه ی آن نتایج و موفقیت های قابل توجهی به دست آمده است، در این روش با به کارگیری سرمایه های بخش خصوصی توان بخش عمومی به منظور ارائه خدمات کیفی تر و وسیع تر به صورت قابل توجهی افزایش می یابد؛ در این مقاله سعی بر این است که ابعاد مختلف این روش و ضرورت های آن مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: پروژه های شهری، مشارکت بخش خصوصی و عمومی، مشارکت بخش خصوصی، مدیریت محلی، تامین مالی
  • مقاله خارج از موضوع
  • ارزیابی ساز و کارهای ارتقای پاسخگویی و شفافیت مدیریت شهری
    جواد اسلامی صفحه 44
  • اقتصاد شهری در جهان
  • راهبردهای مدیریتی و مالی برای اجرای طرح ها در پایتخت
    هادی سعیدی رضوانی صفحه 56
  • دیدگاه
  • تهران، شهرهای جهانی و بحران اقتصادی جهانی؛ پاسخ به نظرات آقای صرافی و سایرین
    نایجل هریس صفحه 68
    بسیار از جناب آقای صرافی و همکاران ایشان برای مطالعه ی دقیق مقاله ی اینجانب و تهیه این مقاله انتقادی سپاسگزارم. نظرات آنان نکاتی قابل تامل و تدقیق را خاطرنشان می سازد، و البته که ایشان اساس نظرات مرا رد نکرده اند؛ بنابراین، تنها به نکات مساله برانگیز به ترتیبی که در مطلب ایشان ارائه شده پاسخ می دهم. امیدوارم این ساده سازی ضروری، نسبت به انتقادات آنان غیرمنصفانه نباشد.
    مقاله ی من تلاشی بود برای شناسایی فعالیت های اقتصادی کنونی شهرهای بزرگ (با توجه به تمامی اختلافات شدید میان آنان)، به منظور تعیین برنامه ی کاری پژوهشی در مورد تهران، در رابطه با اهداف درنظر گرفته شده در سند چشم انداز برنامه ی توسعه ی شهر تهران. بنابراین، این مقاله «نه» درباره ی تهران بوده و «نه» توصیه هایی برای ساختن آینده ی این شهر در خود داشت، و تنها درخواستی برای انجام پژوهش به جهت تعیین اقتصاد شهر در شرایطی بود که شهر بخواهد برای مدیریت گذار به اقتصاد جهانی آماده شود.
  • دانشنامه
  • دانشنامه اقتصاد شهر
    ایرج اسدی صفحه 72
  • بررسی کتاب
  • بررسی کتاب اقتصاد و برنامه ریزی کاربری زمین
    میثم بصیرت صفحه 78
  • برنامه ریزی، حقوق و اقتصاد: قواعدی که برای استفاده از زمین وضع می کنیم.
    ایرج اسدی صفحه 82
  • رویدادهای علمی و اجرایی
  • رویدادهای علمی و اجرایی «سومین همایش مالیه شهرداری» مشکلات و راهکارها با رویکرد تامین مالی و مشارکت بخش خصوصی در شهرهای کشور
    زهرا ادهم صفحه 86
  • چکیده انگلیسی
    صفحه 99
|
  • Access of Tehran Municipality Financial Markets and Debt Resources
    Page 6
    Loday, government, understanding the centralized administrative limitations, have delegated many public services to province and local governments through decentralization, or if possible, moving toward privatization and attract direct investment of private sector into urban services. After revelation in Iran and following the rapid growth in population, the demand for urban services increased unprecedented. It is expected in the future that, regarding the increase in population growth (however slower than before), increase of citizens per capita income and delegation of more responsibilities to municipalities, this demand will have an upward trend. As we know, the delogation of government responsibilities to municipalities was forecasted in Article 136 of the third plan law and clause B in Article 137 of the forth plan law. It is expected that, despite the slow motion in the implementation of this policy, centralized administration shortcomings make the government to move more steadily in this direction. The repid increase in urban population of the country as well as delegation of some government responsibilities to municipalities will increase seriously financial needs of the municipalities. Although the government has promised to project and appropriate the needed budget along with this delegation, but it is evident that the central government itself faces difficulty in providing its budget resources and regarding its financial limitations will not be able to actually allocate public resources to current and capital expenses of municipalities. The increasing gap between the revenue resources and expenditures of municipalities has already put some of the municipalities in small and major cities of the country in a difficult situation. Thus, it doesnt seem that the central government payments to municipalities can fill this financial gap alone. There fore, municipalities resort to financial markets in order to equip financial resources will be necessary and inevitable in the future more than today. There is no reason, in major urban development projects which has a long utilizing period and benefit different generations, that the existing generation bear the financial burden of then. This article tries to explain briefly the common principles and concepts in financial markets and then evaluate the historic and current condition of professional financial institutions and legal bases for municipal borrowing. In third section we address lehran municipality performance in regard to borrowing from financial markets and evaluate existing shortcomings. Finally, we present appropriate strategies and policies on the establishment of necessary Institutional and legal bases as well as improvement of credit worthiness of the municipality
  • Comprehensive and Detailed Plans (Financial Balance Plan) Institute of Tehran Urban Development Planning
    Page 26
    In recent years Urban planning has developed in Iran in recent years, however it has some short comings. Now, rarely you find an city without a comprehensive or detailed plan. But one of the challenges facing all these plans is lack of adequate resources for implementation. Al though financial capacity and structure of urban management for plan implementation are usually addressed in comprehensive plans. But these studies do not meet informational needs of urban managers and usually they face with lack of adequate resources and inefficiency in allocation of them Regarding these issues, providing back – up plans – capable of reforming urban finance structure in order to manage required recourses for implementation – for comprehensive plans is a necessity to make urban development plans achievable.
  • Financing Development plans and Projects using ppp (Public - Private - Partnership)
    Sayed Mostafa Rasoulimanes Page 36
    The rapid growth of urbanization and the struggle to develop more favorable life quality levels have caused many concerns for governments، particularly local governments، through out the world. The increase in urban population has had many consequences such as the growth of informal settlements and urban poverty، and establishment of urban infrastructures in order to respond some of the challenges facing and develop a better life quality for citizens، is a necessary which has become increasingly evident. But the establishment of urban infrastructures needs a considerable capital، in some cases ten times more than the existing capacity of public sector. Thus، finding new financial methods in order to respond urban life requirements is crucial. PPP (private public partnership) is a method which has been used over two past decades in various parts of the world and has had remarkable results and successes. This method، using private sector capitals، increases considerably public – sector capacity in order to provide more expands and qualitative services. This article tries to consider various aspects and requirements of this method.